قطار آن شب
- آیلین رشیدیان، افشین هاشمی، بهرام شاکری اسدی، بهناز نادری، سیامک صفری، مریم بوبانی
- حمیدرضا قطبی
- خانوادگی
- ۲ بهمن ۱۳۹۸
خلاصه‌ی فیلم
فیلم قطار آن شب به نویسندگی بهروز رشاد و حمیدرضا قطبی، کارگردانی حمیدرضا قطبی و تهیه‌کنندگی بهروز رشاد محصول سال ۱۳۹۷ است.این فیلم از ۲ بهمن ۱۳۹۸ اکران شد اما در پی شیوع ویروس کرونا در ایران و تعطیلی سینماها، اکران آن ناتمام ماند و پس از آن از ۱ تیر ۱۳۹۹ در برنامهٔ اکران تابستانی سینماها قرار گرفت.
این فیلم در سی و دومین جشنواره‌ی بین‌المللی فیلم‌های کودکان و نوجوانان برنده‌ی پروانه‌ی زرین بهترین فیلم کودک از نگاه داوران کودک، دیپلم افتخار بهترین بازیگر و پروانه‌ی زرین جایزه‌ی ویژه‌ی هیئت داوران و جایزه‌ی نوآوری شد. فیلم قطار آن شب، همچنین در بخش رقابتی بیست و پنجمین دوره‌ی جشنواره‌ی بین‌المللی فیلم کودک و نوجوان اشلینگل آلمان حضور دارد.
خلاصه داستان فیلم قطار آن شب
دختربچه‌ای قول خانم نویسنده‌ای را که در قطار با او آشنا شده‌است، آنقدر جدی می‌گیرد که مدت‌ها در انتظار تلفن و دیدار مجدد او است. اما این موضوع برای نویسنده‌ی بدقول، فقط دستمایه‌ی نوشتن یک داستان جدید می‌شود و خیال و واقعیت درهم می‌آمیزد. تلاش دختربچه برای رهایی از دلتنگی‌ها و کابوس و همچنین کمک‌های پدر، ناشر نویسنده و مسئول ایستگاه قطار که خودش سوژه‌ی قبلی خانم نویسنده بوده‌است، حوادث تازه‌ای را رقم می‌زند.
بازیگران
- افشین هاشمی
- سیامک صفری
- مریم بوبانی
- بهناز نادری
- بهرام شاکری اسدی
- آیلین رشیدیان
درباره‌ی فیلم قطار آن شب
نشست رسانه‌ای فیلم قطار آن شب که به بخش فیلم‌های سینمایی و پویانمایی بلند ملی سی و دومین جشنواره بین‌المللی فیلم کودک و نوجوان راه‌یافته، با حضور عوامل این فیلم در پردیس سینمایی ساحل برگزار شد.
بهروز رشاد، فیلم‌نامه‌نویس و تهیه‌کننده‌ی فیلم قطار آن شب در نشست رسانه‌ای این فیلم که دوم شهریورماه در سالن بهمن سینما ساحل برگزار شد با اشاره به اینکه متن این فیلم‌نامه بر اساس قصه‌ای از احمد اکبرپور نوشته‌شده، گفت: کتاب «قطار آن شب» را برای هدیه دادن به فرد دیگری خریده بودم اما خودم خواندم و متوجه شدم که قابلیت تبدیل‌شدن به فیلم‌نامه را دارد. سپس این کار را انجام دادم و با حمیدرضا قطبی برای کارگردانی آن صحبت کردم و در طول مدتی که گذشت با یکدیگر متن آن را کامل کردیم.
وی ادامه داد: داستان احمد اکبرپور ۱۸ صفحه است و ما آن را به یک فیلم‌نامه حدوداً ۷۰ صفحه‌ای تبدیل کرده‌ایم. روانشناسان بزرگ دنیا نیز قصه این اثر را که شهرت جهانی دارد بررسی کرده و به آن صد آفرین گفته‌اند. رشاد، همچنین اعلام کرد که این فیلم طی ۶۶ روز ساخته و برای آن بالای یک میلیارد هزینه شده است.
حمیدرضا قطبی، کارگردان این فیلم در ادامه اظهار کرد: بعد از خواندن فیلم‌نامه آقای رشاد، کتاب صوتی آقای اکبرپور را گوش کردم تا آن دو را مقایسه کرده باشم و ببینم در کتاب چه چیزهایی برای استفاده در فیلم وجود دارد. باید بگویم که قصه «قطار آن شب»، پلات فوق‌العاده‌ای داشت و این فیلم نیز مدیون احمد اکبرپور است. وی ادامه داد: فیلم قطار آن شب مانند یک قصه‌ی شب است و رفت‌وبرگشت‌ها در ساختار فیلم‌نامه شکل‌گرفته. داستان ما هر جایی می‌توانست اتفاق بیفتند اما به دلیل آشنایی با لوکیشن و وجه زیبایی‌شناسی کار، تصمیم گرفتم آن را در شمال ضبط کنم.
قطبی، علت استفاده از جلوه‌های ویژه در فیلم قطار آن شب را جدا کردن بخش‌های داستان از یکدیگر دانست و گفت: همه تلاشمان را کردیم تا قصه‌ها در دل هم جا بیفتد و هضم آن برای مخاطب راحت‌تر شود. کارگردان قطار آن شب تصریح کرد: مخاطب این فیلم خانواده‌ها هستند به این معنی که از بچه پنج‌ساله تا نوجوان و بزرگ‌سال می‌توانند با بخش‌های مختلف آن ارتباط برقرار کنند. وی افزود: پایان این فیلم بسته به ذهنیت کودکانی که در کلاس معلم هستند یا مخاطب می‌تواند تغییر کند و فکر می‌کنم در این فیلم، اینکه اعتماد ازدست‌رفته کودک نسبت به بزرگ‌تر برگشت، از همه‌چیز مهم‌تر بود.
قطبی، در پاسخ به سؤال یکی از منتقدان در خصوص تکرار در فضاسازی فیلم قطار آن شب گفت: لوکیشن، مدیوم شات، قصه و در کل همه‌چیز می‌تواند تکراری باشد اما کسالت‌بار نبودن اهمیت دارد نه تکرار. ضمن اینکه در این فیلم فقط دو جا تکرار اتفاق می‌افتد که آن هم در جزییات با هم تفاوت‌هایی دارد.
افشین هاشمی، بازیگر این فیلم نیز در پاسخ به این سؤال که چرا نقش پدر در فیلم قطار آن شب با تغییر موضع در ابتدا و میانه فیلم روبروست اظهار کرد: در همه نقش‌ها ترکیبی از فیلم‌نامه، نظر کارگردان و بازی بازیگر به شخصیت مسیر می‌دهد و همه این افراد بر پایه کتاب مقدس متن در گروهی یکسان حرکت می‌کنند.
وی در خصوص تفاوت آموزش در درام و مدیوم‌های دیگر گفت: اگر با نگاه آموزشی به درام نگاه کنیم هیچ قصه‌ای اتفاق نمی‌افتد. شورش اولیه با به هم ریختن نظم آغاز می‌شود و اگر جز این باشد قصه جذاب نیست. در درام، مفهوم نهادی در ذهن شکل می‌گیرد کما اینکه تراژدی‌های آموزشی یونان باستان نیز پایانی لزوماً اخلاقی ندارند بلکه تأثیر آن در ذهن مخاطب به یک نتیجه اخلاقی منجر می‌شود. هاشمی ضمن تأکید بر ضرورت آموزش همه‌جانبه کودکان خاطرنشان کرد: درام موظف به ارائه همه آموزش‌ها نیست به همین دلیل ممکن است یک قصه با بی‌اخلاقی و کارهای خطرناک آغاز شود اما در پایان آن، شخصیت به آرامش روانی برسد.
بهناز نادری، بازیگر فیلم قطار آن شب نیز ضمن ابراز خوشحالی از حضور در زادگاهش اصفهان، از اعتماد حمیدرضا قطبی به خودش، که بازیگر تئاتر است تشکر کرد و گفت: شاید به دلیل علاقه به فیلم نتوانم قضاوت درستی داشته باشم اما به نظرم هم فضاسازی کار درست شکل‌گرفته بود و هم اینکه توجه داشته باشیم که لزومی ندارد همه شخصیت‌ها شناسنامه پررنگ داشته باشند و در این فیلم به‌اندازه کافی برای شناخت شخصیت‌ها نشانه هست.
احمد اکبرپور، نویسنده کتاب قطار آن شب که در لحظات پایانی نشست به جمع عوامل فیلم قطار آن شب پیوست و در همان آن، با سؤال «قصه کتاب شما چه بود؟» روبرو شد به شوخی گفت: یادم هست کتابی به یکی از هم‌ولایتی‌های شیرازی‌ام هدیه دادم. او گفت کتاب را خودت نوشتی؟ گفتم بله، گفت یعنی از روی یک کتاب نوشتی؟! گفتم نه خودم نوشتم، آن را بخوان. گفت مگر من غریبه‌ام؟ خودت برای من تعریف کن چه نوشته‌ای! حالا حکایت شماست که فیلم را ندیده‌اید و کتاب را هم نخوانده‌اید و از من می‌خواهید قصه را برایتان تعریف کنم!
وی در ادامه اظهار کرد: حمیدرضا قطبی در فیلم قطار آن شب روح قصه‌ی «قطار آن شب» را حفظ کرده و حتی جاهایی نیز از قصه اصلی پیش‌تر رفته است.
اکبرپور در ادمه خاطرنشان کرد: کتاب «قطار آن شب» سال ۱۳۷۸ از سوی نشر چشمه به بازار آمد و به زبان‌های مختلفی مثل انگلیسی، کره‌ای، چینی و … ترجمه شد و موردتوجه قرار گرفت اما در ایران طی بیست سال، سه هزار نسخه آن هم فروش نرفته است! نگاهی به فروش بالای فیلم‌های سینمای ما نشان می‌دهد که ملاک قرار دادن میزان فروش امر درستی برای قضاوت خوب بودن یا بد بودن یک فیلم نیست. من نیز نگران کارگردان و تهیه‌کننده این فیلم بودم و به آن‌ها گفتم قصه «من نوکر بابام نیستم» ۱۲ بار تجدید چاپ‌شده آن را انتخاب کنید اما آن‌ها اطمینان دادند که قصه «قطار آن شب» را می‌خواهند.
رضا درستکار، منتقد حاضر در جمع نیز اعلام کرد: قصه‌ی قوی فیلم قطار آن شب بیانگر این است که متن قوی و برخورداری پشت سر آن بوده و نویسنده اثر نیز با سبک‌های جاری سیال ذهن آشنایی داشته. در این فیلم مخاطب خود را در فرایند سرنوشت سازی مؤثر می‌داند و شیره و جوهر نویسنده شدن نیز ناخودآگاه به جان او ریخته می‌شود.
منبع: خبرگزاری ایسنا، سی‌ودومین جشنواره‌ی بین‌المللی فیلم کودک و نوجوان
تصویر و ویدئو
